دردنامه میراث فرهنگی ( قسمت دوم)

2- مهرابه میترائیستی ال اهلمدار.

دربلندای کوه میشوو درارتفاعات روستای ارلان یک زیارتگاهی وجوددارد که درباور مردم زیارتگاه پرچمدار کربلا ویا فرزندمالک اشتر می باشد ولی در نظر جان راسل هینلز وبه تبع آن درنظراینجانب اینجا یک مهرابه میترائیستی است که ازبلندای میشوو اشعه های خورشید را می پرستیدندومی توان با حفاظت ومرمت آنجارا به یک مهرابه جهانی وجذب توریست جهانی تبدیل کرد وچهره توریستی آذربایجان ومرند را منور کرد.

این بقعه مذهبی چه شیعی باشد وچه میترائیستی قبلن 12 اتاق درزاویه های خاصی داشته است(شرح کاملش رادرکتاب نگاهی به تاریخ مرندنوشته ام)اما حالا تنها چهاراتاقش سالم مانده است( آنهم اگر بتواند ازدست غارتگران اثار زیرخاکی جان سالم بدرببرند!)چگونهمی توانآنجارامحافظت کرد؟

3-مسجد پیربالا یامسجدبازار ویاهمان مسجدامام خمینی(ره)مرند

این مسجدمدفن خانم عموره همسر پرهیزگارحضرت نوح(س) می باشدکه به باور اینجانب وبااین دفن، مکان این مسجد؛ ازقدیمی ترین گورستانهای شناخته شده دنیا محسوب شده ویکی از شایعاتی که برای ساخت پاساژ مسخره مرکز برسرزبانها بود رسیدن زیرزمینی براین گورستان بود.
سقف گنبدی این مسجد بصورت غیرعلمی وغیرلازم شیروانی شده است. کمک بکنیداین شیروانی ها جمع آوری وباایزوگام کردن گنبدها ونصب یک ضریح همانند ضریحی که قبلن داشته است حالت زیارتگاهی جهانی وی برآن بازگردانده شود.
بدنیست بدانیدکه تااوائل انقلاب مسیحیان ویهودیان دیگرکشورها برای زیارت این مسجد به مرند می آمدند.
باز می توان اینجارا به حالت زیارتگاه جهانی اش برگرداند وباجذب توریستهای علاقمندازاکناف جهان، چهره توریستی مذهبی مرندرا ترمیم کرد.

4- مسجدجامع مرند

عمراین مسجد با کتیبه های مکتوبش حداقل 950سال می باشد(سومین کتیبه اش تاریخ 485 هجری قمری رادارد)مادرشمالغرب کشور هیچ سازه سالمی بااین تاریخ رانداریم واین مسجدقدیمی ترین بنای سالم شمالغرب کشور می باشد.
این مسجد محراب گچبری کم نظیری دارد که در زمان ابوسعید بهادرخان وبه سال 731 قمری ساخته شده است. این محراب ازدیوار جداشده ودرحین تخریب هست. درسال 1385-87 گچ های غیرضروری محرابخانه را برزمین ریختند تا آجرها ودیوارهارا مرمت ورنگ کاری وآیه های فروریخته محراب را بازسازی بکنند. اما روی سوئ تفاهمی که میان مسئولین پیش آمد میراث فرهنگیقهرکردورفت واین محراب کم نظیرومرمت آجرهای محراب خانه وتابلوی سردرب را به امان خودرها کردند.
حال ده سال گذشته است وقهربا تاریخ وداشته های تاریخی بی مفهوم است. این نمی تواند برای من و فردفرد شما افتخارباشدکه مغول های خونریز!! برای اسلام محراب کم نظیری ساخته باشند ولی من وتوی مسلمان نتونیم آنرامرمت حفاظت بکنیم.

چندسال است که مهندس مسئول مرمت وحفاظت این بنا ؛ قول شیشه بندی جلومخراب را داده است ولی خبری نشده است!!

 

5- قصر یا کاروانسرای آلاکی مرند:

درکتابهای تاریخی اینجاراکاروانسرا ذکر می کنند امااینجانب اینجاراقصر می دانم.

این بنا تا سال 1370-72  قسمتی ازسردرب شاهکارش را برای نسل ما حفظ کرده بود. دراین سال ها باخواب میراث فرهنگی استان این باقیمانده شاهکار راعمدن فرو ریزاندند!!
درنتیجه محوطه فوق بصورت یک تپه درآمد در سال 1390 و1391 میراث فرهنگی استان آمد دریک کارغیر علمی خاک یک سوم محوطه را کنارزد وآجرها وسنگ های پوسیده را ازخاک بیرون آورد وبعدکاررا رهاکردو رفت!!
نه مشخص کردند دنبال چه چیزی بودند؟!
نه گفتند چه چیزی اززیر خاک بیرون آمد وخودش کجاست وگزارشش درکجا منتشر شده است؟!

ونه مشخص کردند که اگر نمی خواستنداینجارا مرمت بکنند ویا روی دیوارهارا باکاهگل مرمت بکنند ورویش سقف بزنند چرا خاک هارا کنارزدند؟!

-          وحتا همان زمان آجرها وکاشی های سردرب را به کاروانسرای یام برده اند مشخص نیست که این آجرها وکاشی ها کی بازسازی خواهدشد تالااقل به موزه مرند منتقل شوندویادرخودکاروانسرای یام مواظبت کرده وبه نمایش بگذارند!

 

واما بقعه زیر زمینی پیرخموش مرند:

حال این بقعه مظلوم گریه آورترازبقیه است.
مسئولین گرامی جناب آقای فرماندار:
همانطوری که استحضار دارید اینجانب درجلسه ای که درپائیزسال 1394 درفرمانداری مرند بود از آقای مدیر کل وقت که به مرندتشریف آورده بودند مرمت پیرخموش رااستدعا کردم وگفتم که مغول های خونریزبه رحم آمده و برای پیرخدائی مرند بقعه وبرج هشت ضلعی زده بودند وزمینی درحدود 40-50 هزارمترمربع اختصاص داده بودند ولی مارفته رفته زمین هارابعنوان توالت عمومی ملت حیطی- دکانها- پاساژها ومسکونی ها خوردیم و خوردیم تافضای این بقعه به نود!! متررسید واین نود مترهم درحال تخریب هست.
درسال 94 مدیر کل محترم میراث فرهنگی احساس خطرااینجانب را دریافت وباتخصیص بودجه ای برای مرمت بقعه این پیر خدائی که پیرجهانی مثل شاه قاسم انوار خودرامرید پیرمرندی می داند؛ در زمستان 1394اقدام به خاک برداری اطراف بقعه کردند.

بگذریم که گفته شد مسئول مرمت بنا سر خودسرکی هم به زیر قبرپیرزده بودکه بایستی گوشش را می پیچانیدند ! اما مورد مهم این بود که باریختن غیرعلمی دوغاب گچ!! خواسته بودند سقف گنبدزیر زمینی را مرمت بکنند ! درحالیکه این دوغاب گچ بادریافت اولین نم ازآجرهای پوسیده جدا می شود. به هرحالتااواخراسفند1394خاکبرداری انجام یافتولی بااتمام بودجه اختصاص یافته، ادامه کارخاکبرداری ومرمت خوابید!
بارانهای بهاریبرپیکره آجرهای پوسیده ودربیرون مانده بقعه 700-800 ساله پیرخموش فرودآمد وهرآن خطر ریزش این بقعه را که خودبرروییک سایت باستانی قراردارد افزون کرد.درفضای مجازی اعلم خطر کردم تااینکه درپائیز 1395 آقای مدیر کل میراث فرهنگی استان به مرندتشریف آوردند ودرفرمانداری جلسه ای برگزارگردید. درآنجانیزاینجانب وضعیت درحال ریزش بقعه را یادآوری کردم. پس ازاتمام جلسه درمعیت آقای مدیر کل واقای شهردار؛ ازپیرخموش بازدیدکردیم. انتظارداشتم بادیدن وضعیت رقتبار بنای تاریخی دل آقای مدیر کلبه دردخواهدآمدکه چرادرمدیریت ایشان وضعیت بنائی تاریخی  دراین وضعیت قرار داشته است وفورن ادامه کارمرمت راصادرخاهند فرمود.
ولی زمستان فرارسید وخبری ازتبریز نرسید. ابتدا چنددوستدار تاریخی رفتندروی محوطه لخت بقعه گونی کشیدند. گونی ها دوام نیاورد. مسئول محترم نمایندگی میراث فرهنگی مستقردرمرند مجبورشد باهمیاری پرسنلش روی محوطه چادرکشیدندتابلکه برف بنای فوق را فرو نریزاند. ولی بدیهی است که چادرهم نمی تواند نگهدارنده خوبی باشد چراکه وقتی مکانی برای برون رفت آب روی چادرنباشد آب برف ذوب شده ویاباران هرچند مستقیمن روی بنانمی ریزد ولی دردومتری بناریخته وچون مکان آبرو ندارد ، دوباره جذب بنا می شود.

 

حال مخلص کلام، بنای بقعه زیر زمین پیرخموش مرند درخطرریزش درجه یک قرار دارد

مرمت وحفاظت رگ وپی بیرون آورده شده دریک کارعبث غیرعلمی درکاروانسرای آلاکی درمرحله بعدی قرار دارد.

و

ومرمت محراب گچبری شده ایلخانی ودیوارهایش وسردر مسجد جامع مرنددرمرحله بعدی قرار دارد ولی مجموعا هرسه درخطر تخریب هستندومی بایست کارهای اساسی صورت داده شود تااین یادگاران پدران که به مارسیده است بتوانند زنده مانده و به فرزندان ما نیز برسند.
ازمن گفتن و اعلام خطرکردن وازشماها اقدام برای نجات این بناهای درحال تخریب

وفکر نمی کنم وجدان یک مسئولی اجازه دهد بادانستن خطر ریزش این یادگارپدران(همچون سردر کاروانسرای آلاکی) بتوانید به خواب راحت فرو بروید.

سیدمرندی

@marandim

 

 

 

برچسب‌ها: آثارتاریخی مرند تاریخ مرند و آثار سیدمرندی...